Sıcak Hava Balonu Nedir? Nasıl Çalışır ?

Sıcak hava balonunun çalışması çok basit bir sistem ile gerçekleşmektedir. Bu sistem sıcak havanın atmosferde yukarıya doğru hareketiyle ilgilidir. Sıcak hava balonu, üç kısımdan oluşan bir hava aracıdır. Sıcak hava balonunun icadı 18. yüzyıla dayanmaktadır. İlk sıcak hava balonu uçuşu bu yüzyılda gerçekleştirilmiştir. Sıcak hava balonları, günümüzde hala ilk icat edildiği dönemde olduğu gibi aynı mantıkla çalışmaktadır. Atmosferdeki oksijenin sıcak havadan ağır olması sebebiyle, sıcak hava yukarı doğru çıkarak sıcak hava balonlarının uçmasını sağlar. Sıcak hava balonu, günümüzde sadece turistik faaliyet amaçlı kullanılmaktadır.

Ülkemizde ve dünyanın bazı belirli turistik bölgelerinde sıklıkla turistik balon turları düzenlenmektedir. Türkiye’de balon denilince akla gelen ilk ve en önemli yer Kapadokya’dır. Tarihi peri bacaları, coğrafi yapısı ve doğal güzellikleri ile Kapadokya, sıcak hava balonu turizminde oldukça gözde bir lokasyondur.

Hatta sıcak hava balonları, bölgenin sembolü olarak bilinmektedir. Dünyanın dört bir yanından gelen turistler, Ürgüp ve Göreme bölgelerinde balon seyahatlerine oldukça ilgi göstermektedir. Sıcak hava balonu uçuşları güvenlik önlemleri altında gerçekleşmektedir. Bu nedenle uçuşlarda kaza gerçekleşme ihtimali çok düşüktür. Uçmak hayali olan kişiler için kaçırılmayacak bir fırsat olan bu aktivite, adrenalin tutkunlarının favorileri arasında yer almaktadır.

Sıcak Hava Balonu Bölümleri

Sıcak hava balonu 3 ana parçadan oluşmaktadır. Boyutları farklı olsa da bu 3 temel parça tüm sıcak hava balonlarında bulunmaktadır. Sıcak hava bölümlerine şöyle bir bakacak olursak;

• Kubbe(Zarf)
• Sepet
• Burner

Bu üç bölüm her sıcak hava bölümünde aynıdır. Kubbe, en üst kısımda bulunan uçuşu sağlayan bölümdür. Bu kısma doldurulan sıcak hava sayesinde uçuş gerçekleştirilmektedir. Sepet, kısmı, yolcu, pilot ve yakıt tanklarının bulunduğu bölümdür. Turistleri taşıma işlemi sepet kısmında gerçekleştirilmektedir. Burner ise yakma işleminin gerçekleştiği bölüme verilen isimdir. Sıvı propan yakıtını gaz hale dönüştürerek balonun uçması için gereken sıcak hava bu kısım yardımıyla elde edilmektedir.

Kubbe

Sıcak hava balonunda, bu kısma aslında balonun kendisi demek yanlış olmayacaktır. Kubbe kısmına bazı yerlerde zarf da denmektedir. Kubbe yapımında genelde yırtılmaz naylon maddesi kullanılmaktadır. Fakat polyester gibi maddelerin kullanıldığı nadirde olsa görülür. Gaz girişinin gerçekleştiği alt kısımdaki açık ağızda, ateşe dayanıklı Nomex maddesi kullanılmaktadır. Bu madde, aynı zamanda itfaiyeci kıyafetleri yapımında da kullanılır. Kubbe kısmının kullanım ömrü ortalama 500 saattir. Bunun için bakımlarının düzenli olarak yapılması gerekmektedir.

Sepet

Sıcak hava balonunda yolcuların, pilotun ve yakıt tiplerinin taşınması bu kısımda gerçekleştirilmektedir. Sepet kısmı, genellikle sazdan yapılır. Daha sonra çelik yardımıyla güçlendirilmesi, hem hafif hem de sağlam olmasını sağlar. Esnek ve hafif yapıda olması sebebiyle uçuş için son derece uygundur. Ayrıca bazı balonlarda sepet kısmının bambu ve örgü sazdan yapıldığını görmek mümkündür. Bunun en önemli sebebi, bu maddelerin esnek ve kolay tamir edilebilir yapıda olmasıdır. Sepet kısmı yolcular için son derece önemlidir. Bu yüzden sepet kısmının sağlam ve korunaklı olması gerekmektedir. Yolcuların güvenliği ve rahat hissetmesi açısından sepet kısmının dayanıklı olması gerekmektedir. Düzenli bakım yapıldığı takdirde sıcak hava balonu sepetleri yüzyıllar boyunca rahatlıkla kullanılabilir.

Burner

Burner kısmı balonunun kubbe kısmına sıcak havasını tedarik eder. Yolcuların ve pilotun başının üzerinde bulunan Burner, balonun içindeki havayı ısıtarak uçuşun gerçekleşmesini sağlar. Balonun alçalması için tam tersi işlemi gerçekleştirir. Balonun içindeki havayı soğutması balonun irtifasını yavaşça düşürür ve güvenli bir şekilde belirlenen alana iniş yapılır. Sıcak hava balonundaki pilotun en önemli görevi bu kısmı kontrol etmektir. Pilot, burner yardımıyla sıcak hava balonunun içindeki havayı değiştirerek balonun yükselme ve alçalma işlemini gerçekleştirir. Burner tüm bu işlemleri sıvı propanı gaza çevirerek yapmaktadır. Burner kısmındaki tüpler genellikle paslanmaz çelik ve sert alüminyum malzemeden üretilmektedir. Bu tüpler 25 ile 200 kilo arasında farklı ağırlıklarda olmaktadır.

Tüm sıcak hava balonları aynıdır. Sadece sepet ve kubbe kısmındaki tasarımlarında değişiklik yapılmaktadır.

Sıcak Hava Balonu Nasıl Çalışır?

Sıcak hava balonlarının çalışmasındaki ana etken sıcak havanın oksijenden hafif olmasıdır. Yükselen sıcak hava balonu yukarıya kaldırarak uçuşun gerçekleşmesini sağlar. Bunun yanı sıra, sıcak hava balonunun çalışması için gerekli bazı teknik detaylar vardır. Sıcak hava balonunun çalışması için sıvı propanı gaza dönüştürülmesi gerekmektedir. Burner yardımıyla gaza dönüştürülen sıvı propan, kubbe kısmına dolar.

Kubbe kısmındaki serin hava yerine sıcak hava dolmasıyla beraber uçuş işlemi gerçekleşmeye hazır hale gelir. Bu işlemin ardından balonun içindeki hava atmosferdeki havadan daha hafif olması sebebiyle sıcak hava balonunun uçuşu başlar. Pilotun uçuş esnasında sürekli kubbe içindeki havayı kontrol etmesi gerekmektedir. Kubbenin içindeki havanın atmosferdeki havadan daha hafif kalmasını sağlayarak uçuş sürekli kontrol altında olmalıdır.

Sıcak Hava Balonunda İniş Nasıl Gerçekleştirilir?

Sıcak hava balonlarında iniş için iki farklı teknik kullanılır. İlk olarak kubbenin tepesinde yer alan tahliye deliğini açarak gazın bir kısmını boşaltmaktadır. Diğer teknik uçuş boyunca ısıtılan propan gazını soğumaya bırakmaktır. Bu sayede hava yavaşça serinleyeceği için kademeli bir iniş gerçekleştirilmiş olacaktır. Bu iki teknik kullanılarak güvenli bir iniş sağlamak mümkündür.

Sıcak Hava Balonunda Yön Nasıl Değiştirilir?

Sıcak hava balonu direksiyon, dümen ve kumanda kolu gibi yönlendirme bölümü olmayan bir hava aracıdır. Sıcak hava balonunun yönlendirmesi tamamen rüzgar yardımıyla yapılmaktadır. Bu yüzden rüzgarın hızı ve hava durumu oldukça önemlidir. Pilotların kontrolü kaybetme ihtimali olan rüzgarlı havalarda, uçuş izni verilmeyebilir. Uçuş yasakları, Sivil Havacılık Kurumu tarafından getirilmektedir.

Rüzgâr uçuş esnasından ana etmen olmasına karşın pilot sıcak hava balonunda önemli bir yere sahiptir. Sıcak hava balonlarında pilotun tecrübesi ve sezileri son derece önemlidir. Turistik yerlerde, yüzlerce balon çok yakın bir şekilde uçtuğu için pilotun becerisi ile kazalar önlenmektedir. Sıcak hava balon pilotunun hissiyatı bu noktalarda devreye girer. Gerektiği yerlerde irtifa artışı ve düşüşü pilot tarafından yönlendirilmektedir. Tüm bu sebeplerden dolayı rüzgar ve pilot sıcak hava balonunun yönlendirilmesi için vazgeçilmez iki husustur. Ayrıca sıcak hava balonlarının uçuş süresi pilot tarafından belirlenmektedir.

Sıcak Hava Balonu Uçuş Aşamaları

Sıcak hava balonunun uçuşa başlamadan önce ortalama yarım saat bir süre içinde balon şişirme işlemi gerçekleşir. Uçuştan önce sıvı propan dolu tüpler doldurulur. Farklı boyutlara sahip bu tüplerin yaklaşık %75’lik bir kısmı uçuş esnasında tüketilmektedir. Balon uçuşları serin havalarda gerçekleştirilmesi daha sağlıklıdır. Bu sayede balonun daha kolay havalanması sağlanır.

Tüm koşullar oluşturulduktan sonra balon havalanmak için hazır olacaktır. Sıcak hava balonunun yerdeki hazırlıklarını tamamlamasıyla havada bir buçuk ile üç buçuk saat arasında havada kalması mümkündür. Son olarak balonu şişiren yer ekibi, balonun toplanmasını gerçekleştirir.

Sıcak hava balonları turistik uçuşlarını yıl boyunca düzenli olarak gerçekleştirmektedir. Açık havada sabahın tüm renklerini doyasıya izlemek için sıcak hava balonu seyahati kaçırılmayacak derecede güzel bir fırsattır.

Siz de doğasının güzelliklerini gökyüzünden incelemek için sıcak hava balonu turlarına katılabilirsiniz.